Fundacja Centrum Kopernika wraz z Uniwersytetem Jagiellońskim od ponad dekady organizuje Festiwal Copernicus: https://copernicusfestival.com/. Wydarzenie to, mające na celu popularyzowanie nauki i pokazywanie związków nauki z kulturą przygotowało także pasmo przeznaczone dla uczniów szkół podstawowych: Nauka Czytania, czyli spotkania z dziećmi poświęcone tropieniu wątków filozoficznych i naukowych w znanych bajkach. W odwiedzonych w ubiegłych latach szkołach rozmawialiśmy z dziećmi m.in. o prawach fizyki (przyglądając się przygodom „Alicji w Krainie Czarów”), osobowościach (odwiedzając „Dolinę Muminków”) i komunikacji u zwierząt oraz ze zwierzętami (do czego zainspirowali nas podopieczni Doktora Dolittle).Zajęcia oparte są na wybranym fragmencie lektury/książki dla dzieci (8-15 lat) i mają na celu pokazanie wątków naukowych / filozoficznych oraz przedstawienie wybranego zagadnienia w sposób mający rozbudzić ciekawość młodych słuchaczy, zachęcić ich do samodzielnego myślenia, dyskusji.
Wybrane lekcje:
„Kometa nad doliną Muminków” – „Ile tajemnic kryje kosmos?” (kosmologia, astronomia, fizyka, filozofia)
Fabuła książki Tove Jansson może stanowić punkt wyjścia do dyskusji na temat zagadnień związanych z kosmologią, astronomią, fizyką i filozofią. Zagrożenie kometą, której pojawienie się zapowiedział filozof Piżmowiec budzi w Muminkach strach, ale jednocześnie skłania do poznania tajemniczego zjawiska. Decyzja o wybraniu się do obserwatorium astronomicznego może być również odczytana jako przykład racjonalnych sposobów na oswajanie strachu, zdobywanie narzędzi do radzenia sobie z niewiadomą.
„Doktor Dolittle i jego zwierzęta” – „Ile tajemnic kryje nauka języka?” (lingwistyka, filozofia, psychologia)
Dzięki lekturze Hugh Loftinga dzieci będą miały okazję poznać tajemnice języka, jego ewolucję oraz zagłębić się w zagadki lingwistyki. Drugą warstwą lektury może stanowić kwestia empatii i rozpoznawania potrzeb naszych codziennych towarzyszy, trenowanie uważności i troski wobec innych.
„Harry Potter i komnata tajemnic” – „Czy nauka może być tajemnicza?” (chemia, fizyka)
Podczas lekcji na podstawie książki autorstwa Jane K. Rowling uczniowie będą mogli rozłożyć na czynniki pierwsze magiczne sztuczki i tajemnicze zjawiska opisane w „Harrym Potterze”. Dowiedzą się np. jak dzięki znajomości chemii można rozszyfrować z pozoru niewidzialne pismo.
„Opowieść wigilijna” – „Tajemnice czasu” (filozofia, psychologia, kognitywistyka)
Na podstawie opowiadania Dickensa uczniowie przyjrzą się tajemnicom związanym z kwestią czasu. Razem z prowadzącym zajęcia będą mogli zastanowić się nad tym, czy można cofnąć czas albo przewidzieć, co nas czeka w przyszłości na podstawie wyborów, jakich dokonujemy w teraźniejszości.
„Pan Samochodzik i templariusze” – „Czy skarby historii sztuki kryją tajemnice?” (historia, historia sztuki, filozofia)
Książka może być dobrym wprowadzeniem do dyskusji na temat tajemnic, które kryje historia (również historia sztuki) i potrzeby ich odkrywania. Lektura autorstwa Zbigniewa Nienackiego pozwala na podjęcie rozmowy zarówno o warstwie historycznej – kulturowym znaczeniu miasta Malborka, templariuszach, kolorycie tamtejszych ziem, jak też może stanowić stanowić pretekst do przyjrzenia się galerii ludzkich osobowości – postaci głównego bohatera, harcerzy, rodziny Petersenów.
Wybrane baśnie Andersena – „Ile tajemnic kryje się w baśniach Andersena?” (chemia, fizyka, psychologia, biologia, filozofia)
Na podstawie baśni „Bałwan”, Historii najmniej prawdopodobnej”, „Brzydkiego kaczątka” czy „Latającego kuferka” uczniowie zapoznają się i będą mieli okazję porozmawiać o przeróżnych zjawiskach ze świata fizyki, chemii czy biologii (zasady aerodynamiki, zmiana stanu skupienia, psychofizjologiczne zmiany związane z okresem dojrzewania), ale również o kwestiach relacji, marzeniach i emocjach.